فعالیتهای آموزشی، نیازمند صرف هزینهاند. هیچ فعالیت آموزشیای بدون صرف هزینهی مالی نمیتواند انجام شود. این شامل آموزشهای همگانی رایگان نیز میشود.
مخارج فعالیتهای آموزشی همگانی به شیوههای گوناگونی از جمله بودجه دولتی، جمعسپاری (دونیت)، گرفتن اسپانسر، تبلیغات، فاند، فروش محصول و… تامین میشود.
در ایران بودجههای مرتبط با آموزش همگانی اندک است و همان هم عمدتاً هدر میرود (برنامههای بیمحتوای صداوسیما مصداقی برای این مدعاست).
کسانی که به صورت مستقل (غیروابسته به سازمان) در حیطهی آموزش همگانی فعالیت میکنند، خرج فعالیتشان را یا از جیب میدهند، یا تبلیغات (مثلاً استوریهای اینستاگرامی)، یا اسپانسر (که عمدتاً محدود به معروفترهاست). جمعسپاری هم در ایران هنوز جا نیافتاده (چه بهلحاظ زیرساخت و چه فرهنگ) و کارکردش بسیار محدود است.
نتیجه این میشود که افراد علاقهمند به آموزش همگانی، مدتی از روی عشق و علاقه و بهاصطلاح «دِلی» فعالیتی را دنبال میکنند و بعد از مدتی که میبینند خرجشان به دخلشان نمیخورد، کار را رها میکنند. مگر عدهی اندکی که جزو ۱ درصد پرمخاطب هستند، که اینها را باید استثنا دانست نه قاعده. بقیه یا آموزش همگانی را رها میکنند یا کارمند سازمانی در حوزهی آموزش همگانی میشوند. این سازمانها هم اکثراً انتفاعی (for-profit) هستند.
عدهای دارند برای آموزش همگانی رایگان از جیب میدهند. فعالیت این افراد ارزشمند است، اما نه پایدار است و نه مقیاسپذیر.
یوتوب با ۲ میلیارد کاربر، بزرگترین مدرسهی آنلاین دنیاست. در هر دقیقه بیش از ۳۰۰ ساعت ویدیو در یوتوب آپلود میشود که ۱۰٪ آن مستقیماً مربوط به تعلیم و تربیت (education) است. تولید محتوا در یوتوب برای بسیاری از افراد شغل تمام وقت است.
یوتوب درآمد تبلیغاتی را که در هر ویدیو به بیننده نشان میدهد با تولیدکنندهی ویدیو تقسیم میکند. یوتوبرها از این طریق کسب درآمد میکنند. به همین دلیل فعالیت آموزشی در یوتوب توجیه اقتصادی دارد. به همین دلیل است که بیش از نیم میلیارد ویدیوی آموزشی در یوتوب وجود دارد.
۱۹۵ کشور در جهان داریم. در ۸ کشور یوتوب فیلتر است. ایران یکی از این ۸ تاست. آزاد کردن یوتوب به ضرر کاسبان فیلترینگ تمام میشود. برای همین متولیان فیلترینگ روزهی سکوت گرفتهاند. یوتوب کیفیت و کمیت آموزش همگانی رایگان را در ایران ارتقا میدهد؛ ظاهراً عدهای این را نمیخواهند… اما ایرانی راهش را بلد است.