این مطلب رو به صورت ویدیو در یوتوب من می‌تونید تماشا کنید.
اگر فکر مهاجرت تحصیلی از ذهنتون گذر کرده، این مطلب برای شماست.
من برای خودم از ۵ دانشگاه پذیرش گرفتم و اینجا می‌خوام نقشه راه رسیدن به پذیرش تحصیلی رو باهاتون درمیون بذارم.
زمانی که خودم می‌خواستم مهاجرت تحصیلی رو شروع کنم کاملاً گنگ بودم که اولین قدم چیه و باید چی کار کنم. اگر یک نقشه راهی داشتم که مسیر رسیدن به پذیرش تحصیلی رو بهم نشون می‌داد، خیلی توی وقت صرفه‌جویی می‌شد، جلوی اشتباهات گرفته می‌شد، و دور خودم نمی‌چرخیدم!
حالا می‌خوام چیزهایی که می‌دونم رو خیلی شفاف باهاتون در قالب یک نقشه‌راه درمیون بذارم. اگر که ابتدای مسیر هستید می‌بینید که چی پیش روی شماست و اگر وسط راه هستید مطمئن می‌شید که چیزی رو جا ننداختید و چه قدم‌هایی رو باید در ادامه طی کنید.
پس اگر که می‌خواید از یک دانشگاه خارجی پذیرش بگیرید، دنباله‌ی این مطلب رو بخونید.
آمادگی روانی برای مهاجرت تحصیلی
قبل از این که هرگونه قدمی در مسیر مهاجرت تحصیلی برداریم، مهمه که اول آماده‌ی این مسیر باشیم. پس بذارید ابتدا مختصری به بعد روان‌شناختانه‌ی مهاجرت تحصیلی بپردازم. براتون از یکسری حس‌ها و موانع ذهنی که برای خود من در این پروسه وجود داشت می‌گم و ممکنه شما هم همین الان این حس‌ها رو داشته باشید.
من نمی‌خوام به شما بگم که مهاجرت بکنید یا نکنید؛ یا مهاجرت تحصیلی خوبه یا بده! چون من اصلاً در جایگاهش نیستم که چنین چیزی به شما بگم. من صرفاً می‌خوام حسی رو با شما درمیون بذارم که شما ممکنه باهاش هم‌ذات‌پنداری داشته باشید.
این ایده که از یک دانشگاه خارجی پذیرش بگیرم از خیلی سال قبل از این که براش اقدام کنم در ذهن من بود. حالا کاری که می‌کردم این بود که می‌رفتم در گوگل سرچ می‌کردم، مثلاً می‌زدم کارشناسی ارشد فیلمسازی (master of filmmaking) یکسری سایت دانشگاه میومد و می‌رفتم سایت‌هاشون رو می‌دیدم. بعد می‌دیدم اون رشته‌ها واسه پذیرش دادن چی لازم داره اونجا بود که می‌دیدم که اوه مثلاً تافل بالای ۱۰۰ می‌خواد! معدل فلان می‌خواد، در حالی که من مدرکم هنوز آماده نشده بود، این‌همه شهریه داره و… همه‌ی اینا باعث می‌شد که احساس کنم خیلی سخته و سایت دانشگاه رو ببندم و تازه خودم رو قانع می‌کردم که من اصلاً نمی‌خوام که مهاجرت تحصیلی کنم! نه این که من نتونم یا می‌ترسم یا بلد نیستم، بلکه خیلی منطقی خودمو قانع می‌کردم (گول می‌زدم) که من نمی‌خوام مهاجرت تحصیلی کنم. همین توجیه کار رو خراب می‌کرد و باعث می‌شد اون انرژی‌ای که لازمه روی کار بذارم رو نذارم و ایده رو بندازم کنار.
البته همینجا اینو روشن کنم که هدفم نیست بگم همه‌ی موانع ذهنیه و شما می‌تونید به صورت ذهنی همه‌چیز رو حل کنید. مثلاً پول یک مانع غیرذهنیه و پروسه‌ی مهاجرت تحصیلی به پول نیاز داره. دانشگاه‌ها خیلی‌هاشون شهریه دارن، برای سفارت باید پول خرج کنید، آزمون زبان خیلی گرون شده و این یک مانع واقعیه و با گفتاردرمانی و انگیزه دادن کسی پول بدست نمیاره. من نمی‌خوام بگم شما با ذهنتون می‌تونید همه‌چیز رو کنترل کنید. منظورم پس این موانع نیست الان و صرفاً می‌خوام به موانع کاملاً ذهنی اشاره کنم.
خب. اینجا بود که یک تست واسه خودم طراحی کردم. از خودم پرسیدم که اگه الان بیان ویزای تحصیلی رو با پذیرش دانشگاه بذارن کف دستت و بگن که تو فردا می‌تونی بری آمریکا توی این دانشگاه این رشته رو بخونی الان بدت میاد؟ نمی‌ری؟ و من به خودم گفتم که خب معلومه که می‌خوام. از همینجا فهمیدم که به خاطر اون مسیره که من حاضر نیستم برم سراغ مهاجرت تحصیلی. من نتیجه رو خیلی می‌خواستم و اگه حاضر و آماده بهم می‌دادن که خیلی هم خوشحال می‌شدم! ولی این سختی‌های مسیر باعث می‌شد نرم دنبالش. یعنی به دلیل ترس از سختی‌های مهاجرت تحصیلی من کل ایده‌ی مهاجرت تحصیلی رو برای خودم زیر سوال می‌بردم. این تست نشون می‌ده که گیر توی مسیر رسیدن به هدفه، نه خواستن هدف.
تصورات اشتباه
خیلی وقت‌ها تصورات اشتباهی راجع‌به کشورها و شرایط تحصیلشون داریم که اصلاً هم متوجهشون نیستیم و بر همون اساس هم تصمیم می‌گیریم. فکر می‌کنیم کانادا فلانه یا انگلستان بیسار. البته ببینید، تصورات ما از یک کشور هیچ‌وقت صد در صد واقع‌بینانه نمی‌شه. حتی ۱۰ سال هم توی یک کشور زندگی کنیم باز بخشی از تصورات ما اشتباهه. اما می‌شه با افزایش اطلاعات این تصورات رو به واقعیت نزدیک‌تر کرد.
خیلی‌ها مثلاً تصور می‌کنن برای تحصیل در آلمان باید زبان آلمانی‌شون عالی باشه در حالی که اینطور نیست. یا ممکنه فکر کنن اگه فلان آزمون زبان رو در گرجستان بدن از ایران بهتره، در حالی که ممکنه هیچ فرقی هم نکنه. این تصورات اشتباه و غیرواقع‌بینانه خیلی آدمو عقب نگه می‌داره و فرصت‌ها رو می‌سوزونه.
کاری که در قبال این تصورات اشتباه می‌تونیم انجام بدیم اینه که از خودمون بپرسیم اینا از کجا شکل گرفته؟ کی گفته که توی آلمان حتماً باید زبان آلمانی فول باشی؟ می‌گی که خب، همه گفتن. حالا همه کین؟ علی و تقی و مرجان. بعد می‌بینی این سه نفر که اصلاً هیچی درباره مهاجرت نمی‌دونن و بعد اینجاست که بلور خرافه در ذهن ما فرو می‌ریزه. و وقتی فرو می‌ریزه یکسری راه‌های جدید پیش روی آدم باز می‌شه: می‌بینیم که اوه می‌تونستیم دانشگاه مجانی درس بخونیم؛ درحالی که فکر می‌کردم که باید آلمانی بلد باشم، در حالی که ضروری نبوده.
یه وقتایی هم این بلور کریستالی خرافه ۲۰ سال با آدم می‌مونه و آدم یه روز توی مهمونی یه چیزی می‌شنوه و می‌بینه اوه اگه اینو ۱۰ سال پیش می‌دونستم می‌تونستم مسیر متفاوتی رو طی کنم. خیلی وقت‌ها هم کلی از این تصورات اشتباه رو تا آخر عمر با خودمون حمل می‌کنیم و با همون هم ما رو توی قبر می‌ذارن.
فرآیند دریافت پذیرش از دانشگاه‌های خارجی
ما باید ۲ مسیر رو همزمان به‌طور موازی طی کنیم. این موازی‌کاری خیلی در وقت ما صرفه‌جویی می‌کنه.
مسیر اول آماده کردن مدارک موردنیازه: مدارک و اسناد رو آماده می‌کنیم توی مشتمون نگه می‌داریم که هر وقت لازم بود به دانشگاه و سفارت ارائه بدیم.
مسیر دوم جست‌وجوی رشته‌ها و دانشگاه: بررسی می‌کنیم دانشگاه‌ها رو و پروگرم موردنظرمون رو پیدا می‌کنیم و دقیق مشخص می‌کنیم که کجاها می‌خوایم اپلای کنیم.
پیدا کردن دانشگاه‌ها و رشته‌ها
سه راه برای پیدا کردن رشته و دانشگاه‌های خارجی برای اپلای وجود داره:
۱- یکسری سایت هست که مثل موتور جست‌وجو برای پیدا کردن رشته در کشورهای مختلف عمل می‌کنن. شما بهش رشته و مقطع و کشور رو می‌گید بهتون یک لیست از پروگرم‌های موجود می‌ده.
برای مقطع کارشناسی ارشد سایت Mastersportal این کار رو انجام می‌ده.
اما فقط به این سایت‌ها اکتفا نکنید، چون همه‌ی پروگرم‌ها رو ممکنه ازشون پیدا نکنید.
۲- توی گوگل جست‌وجو کنید. بزنید (به انگلیسی) رشته‌ی فلان کشور فلان و نتایج رو بررسی کنید.
۳- سایت‌هایی هست که مخصوص یک کشور خاصه. مثلا برای آلمان سایت DAAD رو داریم. خیلی از کشورها یک سایت اختصاصی دارن. این پورتال‌ها رو هم از طریق گوگل می‌تونید پیدا کنید. سرچ کنید list of programs in … به جای سه‌تا نقطه اسم کشور رو بزنید به پورتال‌های مرتبط می‌رسید (طبیعتاً باید زبان انگلیسی‌تون کلاً خوب باشه واسه این پروسه اپلای)
ترکیب این ۳ تا روش باعث می‌شه که تقریباً پروگرمی رو جا نندازید.
منظم کردن اطلاعات
حتماً یک لیست درست کنید. من خودم از گوگل‌شیت استفاده کردم که آنلاین هم بهش دسترسی داشته باشم. شما می‌تونید از اکسل هم استفاده کنید. دانشگاه‌هایی که بررسی می‌کنید رو در لیست بنویسید. مثلا یک ستون اسم دانشگاه، یک ستون رشته، یک ستون لینک، یک ستون هم شرایط اون دانشگاه (مثلا شهریه).
این لیست کمک می‌کنه که دوباره کاری نکنید و بدونید دقیقاً چیا رو بررسی کردید و کجای کارید. خیلی خیلی بهتون کمک می‌کنه.
جمع‌آوری مدارک و اسناد موردنیاز
خب گفتیم که باید مدارک تحصیلی رو آماده کنیم.
اصلی‌ترین مدارک شما مدارک تحصیلی شماست که شامل مدارک دانشگاه (اگر رفته باشید) و مدارک مدرسه‌ست. از مدرسه هم بسته به این که چه کشوری اپلای کنید یا مدارک سال‌های دبیرستان نیازه یا فقط دیپلم (و پیش‌دانشگاهی اگر نظام قدیم باشید). راهنمایی و ابتدایی و این‌ها لازم نیست (مگر این که بخواید اونجا مدرسه برید که قضیه‌ش متفاوته و این مطلب الان در مورد اپلای دانشگاهیه)
برای اپلای دانشگاه به طور حتم به کارنامه‌ی دیپلم (و پیش‌دانشگاهی اگر رفته باشید) و گواهی پایان تحصیلات دوره متوسطه (و گواهی پایان تحصیلات دوره پیش‌دانشگاهی اگر رفته باشید) نیاز دارید.
این‌ها رو باید بگیرید، مدرسه و آموزش‌وپروش باید این‌ها رو مهر بکنند.
اگر دانشگاه رفته باشید به ریزنمرات دانشگاه نیاز دارید و همینطور مدرکتون (دانشنامه). اگر مدارک دستتون نیست یا اصل مدرک دستتون نیست برای اپلای ممکنه بتونید با مدارک موقت اپلای کنید (بسته به کشور و دانشگاه متفاوته البته) و پذیرش بگیرید. برای سفارت هم باز شرایط کشور به کشور متفاوته ولی معمولاً اصل مدارک رو برای سفارت نیاز دارید.
بعضی جاها هم ممکنه چیزهای بیشتری از شما بخوان. مثلاً در مورد اپلای آلمان کارنامه‌ی کنکور هم لازمه که از سایت سازمان سنجش درخواست می‌دید و براتون پست می‌شه.
این که دقیقاً به چه مدارکی نیاز دارید، توی سایت اون پروگرمی که می‌خواید براش اپلای کنید بخونید.
قبل از این که مدارک رو به دارالترجمه ببرید، از سایت emt.medu تاییدیه تحصیلی بگیرید.
اگر مدرکتون از دانشگاه آزاد بوده، مدرک باید توسط سازمان مرکزی دانشگاه آزاد تایید بشه.
همینجا در مورد دانشگاه آزاد هم اینو بگم که بعضی‌ها فکر می‌کنن اگه از دانشگاه آزاد باشن نمی‌تونن پذیرش بگیرن که کاملاً اشتباهه! دانشگاه شما اون‌قدرها هم در شانس شما از پذیرش گرفتن مهم نیست. بی‌تاثیر نیست، اما صرفاً یک فاکتوره کنار سایر فاکتورها.
حالا این مدارک رو که جمع‌آوری کردید می‌برید دارالترجمه که ترجمه رسمی بشه و روش مهر وزارت دادگستری و وزارت خارجه هم بخوره. ترجمه هم که می‌دونید، باید رسمی باشه، خودتون نمی‌تونید ترجمه کنید!
در بعضی موارد ممکنه تاییدیه‌ی وزارت خارجه و دادگستری لازم نباشه. مثلاً ممکنه دانشگاه برای اپلای به این موارد حساس نباشه اما سفارت مهرها رو بخواد. در کل رویکرد امن‌تر اینه که مهرها رو بزنید که خیالتون راحت باشه. راحت‌ترش هم اینه که از خود دارالترجمه بخواید که براتون انجام بده (خودشون می‌فرستن و مهرها رو می‌زنن و مدارک رو مهرشده بهتون می‌دن)
آزاد کردن مدرک تحصیلی
روش اول: خرید مدرک
اگر دانشگاه شما روزانه بوده باشه، باید مدرک رو آزاد کنید. اگر دانشگاه شما پولی بوده، یعنی شبانه، آزاد، غیرانتفاعی و… نیازی به آزاد کردن مدرک ندارید، چون که از قبل پولش رو دادید! آزاد کردن مدرک درواقع یعنی خریدن مدرک. شما وقتی رایگان تحصیل می‌کنید، که فقط اسمش رایگانه، درواقع به‌جاش دارید تعهد خدمت می‌دید. حالا اگه بخواید برید خارج چون نمی‌تونید تعهد خدمت رو انجام بدید، به جاش باید پول بدید تا اون سال‌ها رو بخرید. برای همین هم هزینه‌ی آزاد کردن مدرک به این که کدوم منطقه بودید و چه سهمیه‌ای داشتید و فاکتورهای دیگه بستگی داره.
از طریق سایت سامانه سجاد می‌تونید درخواستش رو بدید. اینجا مشخصات رشته رو می‌دید و هزینه‌ش محاسبه می‌شه و بعد از پرداخت هزینه، مدرک میاد برات.
روش دوم: آزاد کردن مدرک از طریق نامه عدم کاریابی
برای آزاد کردن مدرک از طریق کاریابی هم می‌شه اقدام کرد. بعد از گرفتن مدرک می‌تونید برید در اداره کاریابی ثبت‌نام کنید. در صورتی که ۶ ماه بگذره و کاری پیدا نشه (که تا حالا ندیدیم بشه!) می‌تونید مراجعه کنید و نامه عدم کاریابی بگیرید. با این نامه آزاد کردن مدرک رایگان می‌شه. که اگه پسر باشید و معاف نباشید یا سربازی رو نرفته باشید باید بیخیال این روش بشید چون نمی‌تونید.
روش سوم: از طریق سابقه بیمه
در صورتی که به اندازه سال‌های تعهد به خدمت سابقه بیمه داشته باشید می‌تونید باهاش مدرک رو آزاد کنید. یا اگر یه چند سالی سابقه داشته باشید اما تمام سال‌ها رو پوشش نده، باز می‌تونید همون سال‌ها هزینه‌ش رو کم کنید و هزینه‌ی بقیه‌ش رو پرداخت کنید.
مکاتبه با اساتید
خب، در مسیر موازی گفتیم که باید به جست‌وجوی دانشگاه‌ها و رشته‌ها بپردازیم. در این مسیر ممکنه نیاز داشته باشیم با دانشگاه‌ها یا اساتید مکاتبه داشته باشیم. اگر هدف دکتری باشه در کانادا و آمریکا که مکاتبه با اساتید به طور حتم نیازه و برای اروپا هم می‌تونه نیاز باشه. برای ارشد و لیسانس، احتمالش هست که به مکاتبه نیاز باشه. اگر متوجه شدید که دانشگاهی به طور خاص مکاتبه با اساتید رو ضروری کرده (که در سایت دانشگاه نوشته شده) که در این صورت حتماً ارتباط بگیرید. اگر هم ضروری نبود همچنان مکاتبه مفیده. هم می‌تونید مستقیم به اساتید ایمیل بزنید و هم به دپارتمان موردنظر. ایمیل‌هاشون روی سایت دانشگاه‌ها. در ایمیل به اساتید می‌تونید خودتون رو معرفی کنید، بگید هدفتون چیه و بگید چرا به این استاد ایمیل زدید (مثلاً مقالاتش رو بررسی کردید و مرتبط بوده به حیطه موردعلاقه شما) و در ادامه اگه سوالی داشتید می‌تونید بپرسید.
مدرک زبان
در اینجا فرض اینه که رشته شما قراره به زبان انگلیسی باشه. اگه زبان دیگه‌ایه، مدرک اون زبان رو نیاز دارید (مثل تست‌داف برای آلمانی). در حالت‌های خاص که شما native باشید در زبان انگلیسی یا در دانشگاه انگلیسی‌زبان قبلاً تحصیل کرده باشید نیازی به مدرک زبان انگلیسی نیست؛ در غیر این صورت باید آیلتس یا تافل بدید. اکثر جاها هردوتاش رو قبول دارن و برای مطمئن شدن توی سایت دانشگاه می‌تونید چک کنید.
تست آیلتس و تافل reliability بالایی دارند به این معنا که شما امروز نمره‌ی ۶ بیارید (اگه به طرز استثنایی مشکلی پیش نیومده باشه که آزمون رو خراب کرده باشید) اگه فردا دوباره آزمون رو تکرار کنید نمره‌تون خیلی نزدیک به نمره قبلی می‌شه. یعنی تست طوری طراحی شده که سطح زبان رو به درستی بسنجه و نتیجه‌ش شانسی نباشه. برای همین برای نمره بهتر گرفتن باید چند ماه حداقل وقت گذاشت تا نمره بتونه کمی بهتر بشه.
توی سایت دانشگاه‌ها می‌نویسه که چه نمره‌ای از آیلتس یا تافل لازم دارن.
رزومه
برای اپلای تحصیلی به رزومه نیاز دارید. در مورد رزومه نکته زیاده و مطلب مجزایی می‌خواد. اما برای شروع یکی از سایت‌های رزومه‌ساز (مثل cvmkr) رو باز کنید و اطلاعاتی که می‌خوان رو تکمیل کنید. بهتون یک رزومه می‌ده. اون رزومه رو بعد می‌تونید بهترش کنید. منم برای کسانی که علاقه‌مند باشن با دریافت مبلغی به‌صورت حرفه‌ای رزومه رو ویرایش می‌کنم.
انگیره‌نامه
در انگیزه‌نامه توضیح می‌دید که انگیزه‌تون چیه از خوندن این مقطع، چرا می‌خواید برید اون دانشگاه، چرا در این کشور، چرا شما شخص مناسبی هستید و… انگیزه‌نامه (motivation letter) که بهش statement of purpose هم می‌گن خیلی مهمه چون تنها بخشی از اپلیکیشن شماست که اختصاصاً برای اون پروگرم خاص می‌نویسید. بقیه‌ی مدارک شما احتمالاً مشترک هستند. به زبان ساده در انگیزه‌نامه باید بگید چرا باید شما رو بگیرن. انگیزه‌نامه رو حتماً خودتون بنویسید اما بعد خوبه بدید کسی براتون ویرایش کنه. من برای کسانی که علاقه‌مند باشن، با دریافت مبلغی این کار رو به‌صورت حرفه‌ای انجام می‌دم. برای این منظور می‌تونید به صفحه ویرایش انگیزه نامه مراجعه کنید.
توصیه‌نامه یا recommendation letter
توصیه‌نامه یا به اختصار ریکام، نامه‌ایه که استاد شما در دانشگاهی که ازش مدرک گرفتید، شخص شما رو به دانشگاه مقصد توصیه می‌کنه. مثلاً می‌گه این شخص به فلان دلیل دانشجوی مناسبی برای شماست (مثلا سخت‌کوشه یا در کار گروهی خوبه و…). روالش معمولاً این‌شکلیه که شما از قبل با استاد خودتون هماهنگ می‌کنید و ازش اجازه می‌گیرید که قراره ازش توصیه‌نامه بگیرید. بعداً موقع پر کردن اپلیکیشن از شما می‌خوان که ایمیل این اساتید رو وارد کنید. بعد از اپلای دانشگاه به این اساتید ایمیل می‌زنه یا بهشون لینکی می‌ده که اونا برن و توصیه‌نامه رو براتون بنویسن. بعضی وقت‌ها هم لینکی در کار نیست و توی اپلیکیشن فقط کافیه PDF توصیه‌نامه رو بفرستید.
خیلی از دانشجوها از پروسه‌ی توصیه‌نامه می‌نالن و می‌گن که اساتید همکاری نمی‌کنن. توصیه‌ی من اینه که در طول دوران تحصیل سعی کنید حداقل با ۳ تا از اساتید ارتباط خوب و واقعی (نه چاپلوسانه و الکی!) داشته باشید و بعداً از همین اساتید درخواست توصیه‌نامه کنید.
اپلای
بعد از جمع‌وجور کردن همه‌ی مدارک وقتشه که اپلای کنید. این بخش کار روان و شیرین اتفاق میفته. البته تنها سختیش همون اپلیکیشن‌فی یا هزینه ارسال اپلیکیشن هست که باید پرداخت کنید. یکسری از دانشگاه‌ها اپلیکیشن‌فی ندارند، یکسری هم پولی‌اند.
بعد از اپلای، صبر می‌کنید تا نتیجه معلوم بشه. اگه همه‌چیز خوب پیش بره پذیرش تحصیلی برای شما میاد و باهاش می‌تونید ویزا بگیرید.
